به کارگیری فناوری‌های نوین سازهای برای کاهش خطرات زلزله
به کارگیری فناوری‌های نوین سازهای برای کاهش خطرات زلزله
مسعود شهبازی نیا مدیر تحقیق و توسعه شرکت ساختمانی باستان پل (BastanPol.com)
“زلزله، خوی زمین است نه خشم آن،برای در امان ماندن از آسیب،تدبیر باید “
چند ماهای است زلزله های پی‌درپی در نقاط مختلف کشورمان،آرامش را از ساکنان ایران گرفته است،لرزه‌ها و پس‌لرزه‌های متعدد،خرابی سازه‌ها و اجزای غیر سازهای،مرگ و مصدومیت هم‌وطنان، دلهره و اضطراب کودکان و بانوان،ترس و واهمه از مرگ ناگهانی و گذران زندگی در پارک‌ها و خودروها مناظر آشنای این روز و شب‌ها در مناطق زلزله‌زده است.
زلزله های متعدد پدیده جدید و ناشناخته‌ای نیستند،در شرق آسیا به صورت روزانه و هفتگی زمین‌لرزه اتفاق می‌افتد به صورتی که این پدیده به جزئی از زندگی مردم تبدیل شده است و گویی مردم با زلزله آشتی کرده اند و آن را پذیرفته اند. در زمان زلزله خیالشان آسوده است که سکونت گاه‌هایشان و رویشان آوار نمی‌شوند، با اطمینان خاطر آرامش خود را حفظ می کنند تا لرزش ها تمام شود و سپس به زندگی عادی خود ادامه می‌دهند.
این دستاورد نتیجه تلاش مهندسان و محققان و توجه مسئولان آن کشورها به موضوع ساخت و ساز است در حالی که متاسفانه در ایران ساختمان‌ها با فناوری‌های قدیمی و منسوخ ساخته می‌شوند و این موضوع عامل بسیاری از آسیب ها و مرگ و میرها بوده و کیفیت و عملکرد ساختمان ها به قدری نازل است که با زلزله های کمتر از شش ریشتر نیز تخریب می شوند.
اوضاع از آنجا وخیم‌تر می شود که نه تنها خانه‌های مسکونی آسیب می بینند بلکه حیاتی ترین سازه‌ها مانند بیمارستان ها ،پادگان‌ها،سازمان ها و ادارات که بایست مامن شهروندان در مواقع بحرانی باشند نیز تخریب شده و از حیز انتفاع خارج می شوند. تنها راه گذر از وضعیت فعلی و مواجهه موفق با تهدید زلزله به کارگیری فناوری های روز دنیا و مواد و مصالح در تراز جهانی است.
گروه مهندسین مشاور باستان پل از شرکت های پیشرو در زمینه ارائه فناوری های نوین ساختمانی و طراحی سازه‌های مقاوم در برابر زلزله است که با سابقه‌ای بیست ساله در زمینه طراحی،نظارت و اجرای ساختمان ها هدف خود را ارتقای کیفیت ساختمان و تولید ساختمان های مقاوم در برابر تهدید های طبیعی مانند زلزله تعیین نموده است . از حوزه های اصلی گروه مهندسی باستان پل طراحی ساختمان های مقاوم در برابر زلزله با به کارگیری جداسازهای لرزه ای است.
این شرکت با همکاری شرکت های معتبر تولید کننده جداگرهای لرزه‌ای، برای کاهش اثرات ناشی از زلزله بر سازه،راهبردهای فنی و مدیریتی متعددی ارائه میکند.
در روشهای مرسوم طراحی طراحی، به دلیل تغییر شکل‌های غیر خطی در اعضای سازه ای و غیر سازه ای امکان بروز خرابی و وقوع آسیب وجود دارد و سازه پس از زلزله های شدید به دلیل تخریب اتصالات و تغییر شکل‌های ماندگار، عملا غیر قابل استفاده خواهد بود. با پیشرفت دانش فنی و تجربه زلزله های شدید، تغییرانی در آیین نامه‌های طراحی سازه ها به وجود آمده و ضمن تغییر در فلسفه طراحی سازه‌ها،فناوری هایی همچون جداسازی لرزه‌ای به کار گرفته شده است. با استفاده از این روش میزان آسیب های لرزه ای به اجزای سازهای به کمترین حد ممکن کاهش می یابد. در این روش، سازه از تکیه گاه‌های خود جدا شده و بر روی تکیه گاه هایی که قابلیت تغییر شکل جانبی زیادی دارند، قرار می گیرد. در صورت وقوع زلزله، عمده تغییر شکل‌ها در تکیه گاه رخ داده و سازه با تغییر شکل‌های کوچکی ارتعاش میکند. استفاده از این فناوری سبب بهبود رفتار سازه‌ها شده و رفتار سازه در حین زمین لرزه های بزرگ، عمدتا در محدوده ارتجاعی باقی می ماند در این سیستم به جای مقابله با زلزله در ساختمان ها، سازه را با زلزله همراه می کنیم. یعنی در مواقعی که زلزله به وقوع می پیوندد، سازه ما به جای اینکه مثل یک جسم صلب با نیروهای زلزله مقابله کند، در ارتعاشات با زلزله همراه می شود. نیروهای زلزله را جذب می کند و سازه میرا می شود.
استفاده از جداگرهای لرزه‌ای در سال های اخیر در موراد بسیاری مورد استفاده قرار گرفته شده است. مطابق نتایج آزمایشگاهی، سازه‌های مجهز به این فناوری پاسخ لرزه‌ای کمتری نسبت به سازه‌های معمول خواهند داشت و سازه می تواند عملکرد بسیار بهتری داشته و پس از زلزله بدون وقفه به خدمت رسانی خود ادامه دهد. شرکت مهندسین مشاور باستان پل در پروژه‌های متعددی به ارائه خدمات طراحی بر اساس جدا گرهای لرزه‌ای پرداخته است و امید دارد با بهره گیری از دانش فنی روز دنیا و افزایش آگاهی عمومی بتواند همگام با کشورهای پیشرفته دنیا، ساختمان های ایمن و با دوام برای هم‌وطنانمان طراحی و اجرا کند.
